Curator Mark Bergsma: ‘Wat een weelde om je te omringen met zoveel geschiedenis die zo lang niet heeft mogen bestaan’

Het was een voorrecht om deze tentoonstelling te maken. Het bracht me in de schatkamers van het IHLIA-archief, waar medewerkers Martien en Jasper mij als professionele tourguides doorheen loodsten. ‘Dat zit in het krantenarchief, Mark, en vergeet je die foto uit 1982 niet!’ Wat een weelde om je te omringen met zoveel geschiedenis die zo lang niet heeft mogen bestaan, maar die gelukkig zo bewaard is gebleven.

We deden onconventioneel veldonderzoek. Zo scoorde ik tijdens het dansen in De Trut een vlag voor de tentoonstelling en deed Agnes een spoedcursus lhbt-rechten bij politica Joke Swiebel. Door mijn gesprek met de moeder van de overleden Act Up!-activist Eric Hamwijk realiseerde ik me dat achter elk stukje archief een uniek verhaal schuilt. Een verhaal dat niet alleen gaat over een individu, of over een minderheid, maar dat onderdeel is van onze geschiedenis, of dat in ieder geval zou moeten zijn.

Zo vulden wij deze tentoonstelling met unieke verhalen, bijzondere gebeurtenissen, interessant materiaal en foto’s. Belangrijk om te vermelden is dat het niet onze missie was om een compleet overzicht te maken van wat zich in die veertig jaar allemaal heeft afgespeeld. We wilden aan de hand van een selectie van thema’s het gevoel van toen overbrengen op het bredere publiek van nu. With Pride is een tentoonstelling die overwinningen én verlies laat zien, die oproept om niet te vergeten en om kritisch te blijven.

Daarmee is de tentoonstelling op zichzelf een daad van activisme. Het is belangrijk om ons te realiseren wat het verleden ons tot nu toe heeft gebracht. We kunnen de vruchten plukken van veertig jaar strijd, maar we kunnen nog niet achterover leunen. We moeten deze erfenis koesteren, maar ook waakzaam blijven. Niets staat vast. De emancipatie is niet af. Het was nog niet klaar in 2011 en ook volgend jaar nog niet. Zeker in deze onrustige tijden waarin mensenrechten van alle kanten onder vuur liggen, is dat bittere realiteit. En ja, zoiets als de Gay Pride is nodig. Zolang er onbegrip en geweld is tegen iedereen die simpelweg zichzelf wil zijn, blijven die barricades noodgedwongen overeind.

Een Amerikaans dichter zei eens: ‘Jezelf zijn in een wereld die continu probeert je iemand anders te maken, is een grootse prestatie’. Ik open de tentoonstelling op hakken. Misschien dacht u: ‘Kijk, hij draagt hakken: wat leuk, wat stom, wat gezellig, wat hoog!’ Dat ik ze hier überhaupt kan dragen is mooi en winst na vier decennia strijdende lhbt’ers. Ik weet alleen niet of ik zo de OBA uit zou durven lopen. De menigte in, op naar huis. Naast het feit dat de lol er na anderhalve kilometer waarschijnlijk wel af is, betwijfel ik of ik zonder kleerscheuren de finish zou halen. Gendergeblender wordt anno 2018 nog steeds niet altijd gewaardeerd.

Gelukkig ben ik een optimistisch mens. Ik geloof dat we samen veel kunnen veranderen. Met kleine en grote acties, vooral als we die met trots, With Pride, blijven uitvoeren. Het moet beter en het wordt beter. Laat deze tentoonstelling bijdragen aan die gedachte.