Het was oktober 1981. In Amsterdam was de woningnood hoog en kraken was een populaire manier om aan huisvesting te komen, met name onder jongeren. Het Tetterodecomplex was een voormalige lettergieterij, maar stond al sinds enige tijd leeg. Het complex werd gekraakt en de krakers vestigden zich in de vele ruimtes die het pand telde. Die werden niet alleen ingericht als woning, maar ook als kantoor, atelier, theater, winkel, of ─ in de kelder ─ discotheek. De krakers wisten zelfs in harmonie met woningcorporatie Het Oosten een contract op te stellen voor een woon-/werkpand. De corporatie verbouwde de buitenkant, de krakers de binnenkant. Dit is nog steeds de situatie, alleen is Het Oosten inmiddels overgegaan in Stadgenoot.
De disco in de kelder noemden de jongeren De Flux, die in de stad bekend kwam te staan als krakersdisco. Een unieke locatie, waar ook veel lhbti+’ers kwamen. Langzaamaan veranderde de identiteit van de club van ‘kraak’ naar ‘lhbti’. Of zoals Jacques Wijnen, oprichter van De Trut, het noemt: een ‘potten- en flikkerscultuur’.
Inmiddels was het 1985, en er stonden lange rijen voor De Flux. De tent draaide goed, toen Wijnen met een vriendin bedacht dat ze de ‘krakerssfeer’ ook wilden creëren exclusief voor potten en flikkers. De vrijwilligers van De Flux stonden positief tegenover dit plan en overhandigden de sleutel van de zaak voor zondagavonden aan Wijnen en zijn vrienden. Zo was de eerste Trutavond geboren, die tegenwoordig nog steeds exclusief op zondag plaatsvindt. Zondagavond klinkt misschien wat apart als uitgaansavond, maar Wijnen heeft er een goede verklaring voor: ‘Dat kon toen want we waren allemaal krakers, werkloos of student. Volgens mij werkte niemand in een reguliere baan.’
De Trutavonden werden een enorm succes. De oorzaak: het unieke beleid van de feesten. Foto’s en video’s maken was verboden, daar werd streng op gehandhaafd. Een regel die tegenwoordig luidt als: ‘telefoons inleveren’. Dit zorgde voor een enorm vrije sfeer, waar niemand zich geremd hoefde te voelen om gekke dansmoves te maken of gênante flirts te ondernemen. Homonormatief in plaats van heteronormatief. Vooral in de beginjaren kwamen ook BN’ers er regelmatig om zich even niet te hoeven inhouden wegens een mogelijk kiekje in een roddelblad.
Door het mooie ideaal van de avonden konden de feesten vanaf het begin volledig op vrijwilligers draaien. Huisvestingskosten waren er amper en personeelskosten waren er dus ook niet. Omdat Wijnen en de andere vrijwilligers de feesten goed vonden zoals die waren, besloten ze halverwege de jaren negentig dat de winst naar anderen toe moest, naar mensen, groepen en initiatieven die het harder nodig hadden dan zij. De lijst van subsidies is te vinden op de website van De Trut.
Hiv-organisaties, tijdschriften, lhbti+-groepen, roze films en verschillende soorten prides konden jarenlang rekenen op steun van de discotheek. Sinds 2004 wordt ook de Trut Award uitgereikt, aan een persoon, project of organisatie die op positieve wijze bijgedragen heeft aan de lhbti+-emancipatie in Nederland. Hoewel door corona de inkomsten van de stichting volledig stil liggen, probeert het fonds gedurende de crisis donaties te vragen van bezoekers. Deze donaties worden direct gestort op de rekeningen van een viertal initiatieven in Polen die zich inzetten voor de toenemende lhbti+-onderdrukking in dat land.
Door met name de lage bierprijzen ─ die gevraagd kunnen worden omdat er vrijwilligers achter de bar staan ─ verwaterde de oorspronkelijke identiteit van De Trut gedurende de eerste jaren van de eenentwintigste eeuw steeds verder. De hele constructie van vrijwilligers, geen-foto-beleid en winst naar een goed doel werd door veel feestgangers niet begrepen. Zij stapten de discotheek binnen alsof er dertien van in een dozijn hadden kunnen gaan.
De ontwikkelingen werden met lede ogen aangezien door de medewerkers en de stichting. Zij besloten daarom in 2009 een ludieke grap te bedenken om het DNA van De Trut nog eens extra onder de aandacht te brengen. Via de website en de media werd gecommuniceerd aan het publiek dat de zaak zou gaan sluiten. Er zou een commerciële mainstream gaybar voor in de plaats komen, waar iedereen overduidelijk veel meer behoefte aan had. Na enig protest vanuit de gemeenschap kwamen de Trutvrijwilligers naar buiten met de grap: dit was precies alles waar de discotheek niet voor stond. De Trut is een homodiscotheek, waar iedereen zich volledig vrij en veilig moet kunnen voelen en waar hetero’s alleen maar gedoogd worden. Dat is anno 2021 nog steeds het motto.
Interview met Lot van Bemmel over de inzamelingsactie voor Polen, anno 2021:
De Trut Award 2014 wordt toegekend aan Roze Buddyzorg, een platform dat sociale ondersteuning biedt aan lhbt+’ers:
Artikel Dertig jaar de Trut door Dorien Rozing voor L'HBTQ. Op 8 december vierde de Trut haar dertigste verjaardag. Mede-oprichter Jacques Wijnen (58), blikt terug op de geschiedenis van de niet-commerciele potten- en flikkerdisco in Amsterdam (2015)
Artikel HRW verricht baanbrekend werk: Gulle donatie Trutfonds aan Human Rights Watch door Paul Hofman voor Gay Krant. De voorzitter van de vereniging De Trut, Lot van Bemmel, heeft in het kader van hun 25ste jubileum, 25 duizend euro aan de Human Rights Watch geschonken. Boris Dittrich, directeur van dit organisatie, nam de cheque in ontvangst (2011)
Affiche Benefietfeest Scheluw. Gemaakt door De Trut (jaartal onbekend)
Affiche Benefiet ten bate van de stichting Gala. Gemaakt door De Trut (jaartal onbekend)
IAmsterdam, Tetterodecomplex. Pagina Oud-West op website van I amsterdam.
Corrie Verkerk, Vermaarde homotent De Trut is niet meer. In Het Parool, 6 juni 2009.
Redactie, Homoclub De Trut blijft gewoon, Het Parool 18 juni 2009.
Dorien Rozing & Bart Peters, Dertig jaar de Trut. In L’HBTQ Magazine, 23 juli 2015.
Florantijn van Spronsen, We dronken een paar biertjes mee in gaydisco De Trut. In Vice, 28 januari 2018.
