De eerste homoprotestmars in Nederland op 25 juni 1977 in Amsterdam werd georganiseerd vanuit de verontwaardiging over de uitslag van een referendum in Florida op 7 juni van dat jaar. Een lokale verordening in Miami-Dade County die discriminatie op grond van seksuele geaardheid bij huisvesting of werk verbood werd teruggedraaid.
De zangeres Anita Bryant voerde de antihomocampagne van christelijke fundamentalisten aan. Zij stelde dat de lokale wet haar discrimineerde doordat die verhinderde dat (haar) kinderen de bijbelse zedenleer bijgebracht kon worden. Homoseksualiteit was zondig en homoseksuelen per definitie ongelukkig.
Haar campagne heette Save Our Children: kinderen moesten beschermd worden tegen homoseksualiteit, zoals op de folder stond. Haar campagne was de eerste georganiseerde oppositie tegen de beweging voor lhbti+-rechten. Bryant was een tijdlang het boegbeeld van de Moral Majority die vanaf 1979 de politiek van de Republikeinse partij ging beheersen.
Maar meer nog dan voor haar achterban, was haar campagne zeer motiverend voor de lhbti+-beweging. Terwijl de Stonewallrellen van 1969 en de eerste pridemars in New York in 1970 het begin hadden gemarkeerd van de moderne lhbti+-beweging, markeerden de protesten tegen Anita Bryant van 1977 de opkomst van een politiek zelfbewuste lesbische en homogemeenschap, ook internationaal.
In Nederland was er veel verontwaardiging: hoe kon president Jimmy Carter, die een fervent voorvechter van de mensenrechten was, en die ook zijn steun voor de verordening in Florida had uitgesproken, dit toestaan? In de Miami Herald plaatsten 51 prominente Nederlanders – onder wie parlementsleden, protestante en katholieke geestelijken en voorvechters van burgerrechten – zelfs een paginagrote advertentie met de tekst: ‘Wij, uit het land van Anne Frank, weten waartoe vooroordelen en discriminatie kunnen leiden.’ Het COC stuurde Carter een protesttelegram.
De lhbti+-beweging in Nederland kende geen traditie van protesten zoals de Amerikaanse Gay Pride-marsen. Het COC voelde meer voor politieke beïnvloeding op de achtergrond. Een groep actieve Nederlandse lesbiennes wilde hun verontwaardiging wel luid laten horen.
De groep had vanuit de vrouwenbeweging veel ervaring met het organiseren van demonstraties. Op dinsdag 14 juni kreeg de Internationale Lesbische Alliantie toestemming van de Amsterdamse politie om een mars te houden tijdens het weekend waarin elders de Gay Pride-marsen plaatsvonden (Christopher Street Day).
Met een klein team organiseerde de Alliantie in korte tijd met succes een kleine mars van 1500 tot 2000 deelnemers op 25 juni 1977. Lesbische vrouwen waren in de meerderheid. Bij de mannen liepen de Rooie Flikkers en activisten uit politieke homogroepen mee.
De demonstratie ging door dwars door Amsterdam en eindigde op het Leidseplein, voor Hotel American. Lesbian Nation, waartoe een deel van de organisatrices behoorde, voerde hier Lesbiafonia op, een combinatie van muziek en tekst. Annemarie Grewel, de voorzitter van de Universiteitsraad van de Universiteit van Amsterdam, sprak de menigte toe.
Door deze demonstratie kwam er een alternatief circuit naast het COC. Veel leden van de organisatie realiseerden zich dat het tijd werd solidariteit te vragen voor hun eigen positie en om zelf de eigen maatschappelijke positie te onderzoeken. In eigen kring werd met het Lesbisch Prachtboek (1979) een nieuwe identiteit gezocht.
Annemarie Grewel en Jim Holmes vonden in 1978 een docent van de UvA bereid om het idee van lesbische en homostudies binnen de UvA te steunen. In dat jaar werd ook de basis gelegd voor IHLIA.
In 1978 werd in het Amerikaanse Gay Pride-weekend, het laatste weekend van de maand juni, opnieuw een protestmars georganiseerd, nu door Lesbian Nation, de Rooie Flikkers en enkele leden van politieke homogroepen samen.
In 1979 waren er twee belangrijke protestmarsen: Gijsen, flikker op! op de zaterdag voor Pasen (april) in Roermond en in juni weer in Amsterdam. Het Roermondse protest werd Roze Zaterdag genoemd, als variant op Stille Zaterdag (of Paaszaterdag) en naar de kleur waarmee men in Roermond voor Pasen de stad versierde. Deze geuzennaam werd in juni in Amsterdam overgenomen. Vanaf dat moment zorgde een los-vaste samenwerking van alle homogroepen in het Roze Front voor een jaarlijkse traditie. Maar de eerste mars was die van 1977.
Affiche Demonstreer tegen de heksenjacht op homoseksuelen in Amerika! (1977)
Foto van vrouwelijke deelnemers aan homodemonstratie in Amsterdam. Gemaakt door Gon Buurman (1977)
Foto van Gerdien Jonker (links in witte blouse) en Sjuul Deckwitz (rechts van Gerdien) demonsterend met spandoeken in de Kalverstraat tijdens eerste homodemonstratie in Nederland, gehouden te Amsterdam op 25 juni 1977. Gemaakt door Hennie Henriët (1977)
Foto van demonstranten met spandoek met de tekst Wij zijn tegen de anti-homo-wet in de V.S.! U ook? op het Rokin. Gemaakt door Hennie Henriët (1977)
Foto van demonstranten met spandoek waarop staat Tegen Amerikaanse heksenjacht op homoseksuelen. Gemaakt door Hennie Henriët (1977)
Foto van demonstranten lopend, op de Dam met op de achtergrond het Nationaal Monument, met verschillende spandoeken. Gemaakt door Hennie Henriët (1977)
Wit T-shirt met daarop bericht van Nederland aan Anita Bryant ondertekend door tal van beroemdheden (1977)
Afbeelding van advertentie van De Stichting Vrijerelatie Rechten die in twee Amerikaanse bladen verscheen, een in Time en een in Miami Herald (1977)
WALS, Joost de. International diffusion of movement mobilization : Dutch actions against Anita Bryant and the birth of the Dutch Gay Pride / by Joost de Wals. - Nijmegen : KUN, Political Science [en homostudies], 1996. - iv, 68 p. : ill. Bibliogr.: p. 58-63.
Littel, N.'Minority consciousness gone mad?' : Exclusion, inclusion and self-organisation of disabled LGBTI people in the Dutch and British LGBT+ and disability movements, in the late twentieth century / Nina Littel. - Leiden : Universiteit Leiden, 2019. – 129 p. Research Master History Track.
Littel. N. [Concept artikel] Lesbian Nation. [Amsterdam : s.n., 2019] (aanwezig IHLIA).
Jaarverslag april 1977 tot april 1978 ; Jaarverslag april 1978 tot november 1978 / Stichting Vrije Relatierechten. In: Saver, (1979) 3 (jan), p. 4-7.
Anita Bryant en de heksenjacht op homoseksuelen / Gerard Pieters, Wil Merkies. In: Sekstant, 57 (1977) 12 (dec), p. 6-11.
The Anita Bryant story : the survival of our nation's families and the threat of militant homosexuality / Anita Bryant. - Old Tappan, NJ : Revell, cop. 1977. - 156 p. : ill.
