Emir Belatoui werd geboren in Algerije en is met zijn familie in 1986 het land uit gevlucht. Op dat moment was Chadli Bendjedid daar sinds zeven jaar president, maar er was veel weerstand tegen zijn regime en de protesten daartegen begonnen toe te nemen. Uiteindelijk mondden ze in 1988 uit in massale rellen en in 1991 in de Algerijnse Burgeroorlog. Belatoui’s familie wachtte deze escalatie van geweld niet af en streek in 1986 al neer in Parijs.
Belatoui durfde zijn familie niet te vertellen dat hij homoseksueel was. Zijn ouders proberen hem tot drie keer toe uit te huwelijken, iets wat zij uiteraard met de beste bedoelingen deden maar waarvan Emir diep ongelukkig werd. Hij zei hierover in een interview: ‘In Algerije woonde ik met mijn opa en oma en kon ik doen wat ik wilde. In Frankrijk werd er constant op me gelet.’ In 1998 besloot hij om zijn heil verder weg van zijn familie te zoeken en verhuisde hij naar Amsterdam.
Eenmaal in Nederland merkte Belatoui dat de sfeer onder lhbti+’ers met eenzelfde etnische achtergrond als hij niet zo openhartig was als hij had gehoopt. Maar hij wilde doorzetten. Dit was de plek waar hij zijn geluk moest zien te vinden, en desnoods zelf maar moest zien te maken. Belatoui: ‘Ik dacht: ik ga niet nog een keer emigreren om me veilig te voelen. Ik moet hier een veilige plek creëren voor die mensen.’ Met die gedachte richtte hij Secret Garden op, een organisatie voor lhbti+’ers met een niet-Nederlandse etnisch-culturele achtergrond, in de praktijk met name moslims.
Het idee voor Secret Garden is ontstaan vanuit een dansgroep die opgezet was vanuit het COC en waar met name Marokkaanse en Egyptische lhbti+’ers aan meededen. Met een aantal leden van deze groep zette Belatoui discussieavonden op, gericht op Arabische lhbti+’ers en met onderwerpen bijvoorbeeld aidspreventie. Zo ontwikkelde zich het concept van een ‘Secret Garden’.
In eerste instantie kwam de groep samen in het gebouw van het COC, maar in 2001 verhuisde Belatoui met een aantal collega’s naar het gebouw van de Schorerstichting aan de P.C. Hooftstraat. Hier zetten zij het vrijwilligerswerk voort, totdat in 2005 de organisatie min of meer tot stilstand kwam.
Drie jaar later pakte Belatoui de draad weer op, en ditmaal kreeg hij het voor elkaar om gemeentelijke subsidie vast te leggen voor zijn organisatie. Hij kreeg een kantoor tot zijn beschikking in de Montelbaanstoren aan de Oudeschans in Amsterdam. Hier startte hij het echte consultatiewerk op, waar de organisatie nu nog steeds bekend om staat. Op de website staat aangegeven: ‘Secret Garden biedt sociaal/maatschappelijke, juridische, psychologische ondersteuning en begeleiding aan alle LHBTI’ers uit onze doelgroep.’
Sinds 2013 huurt Secret Garden een ruimte in een pand van het Leger des Heils aan de Oudezijds Voorburgwal in Amsterdam. Hoewel Belatoui graag een eigen kantoorruimte zou hebben die hij niet op gezette tijden aan anderen in gebruik moet geven, kan hij zijn consultatiewerk gestaag voortzetten. In een interview uit 2018 zei hij dat een derde van zijn cliënten vluchtelingen zijn. Zij weten zich geen raad met de Nederlandse normen en waarden rondom seksualiteit, zeker niet in relatie tot de moraal binnen bijvoorbeeld hun eigen families. Maar Belatoui stelt dat homoseksualiteit en moslim-zijn elkaar absoluut niet uitsluiten.
‘Veel godsdiensten hebben de neiging homoseksualiteit te verbieden. Maar nergens, ook niet in de Koran, staat dat liefde tussen mensen van hetzelfde geslacht is verboden. Dat taboe is een cultureel iets, dat best kan veranderen.’
Belatoui organiseert samen met anderen wekelijks activiteiten op woensdagavond aan de Oudezijds Voorburgwal. Dit zijn vaak thema-avonden of debatten, maar ook informele borrels. De organisatie telde een paar jaar terug negen vaste vrijwilligers en drieëntwintig oproepkrachten, wat blijk geeft van een aardig netwerk dat Belatoui in de loop van de jaren opgebouwd heeft.
Hij probeert met zijn organisatie niet te shockeren of te provoceren, maar wil uitdrukkelijk het gesprek aangaan met iedereen, zelfs met geradicaliseerde moslimjongeren. Hij hoopt vurig dat op die manier langzaam het taboe om binnen moslimfamilies over je geaardheid te praten doorbroken wordt, en dat Secret Garden niet meer de enige veilige haven hoeft te zijn voor mensen die in een dergelijk lastig parket zitten.
Zelf heeft Belatoui toen hij al een paar jaar in Nederland woonde weer contact gezocht met zijn moeder in Parijs. Hij zocht haar op en vertelde dat hij homoseksueel is. Zijn moeder verzekerde hem: ‘Als jij gelukkig bent, ben ik dat ook.’ Door bij te dragen aan een langzame cultuurverandering binnen de moslimgemeenschap als het gaat over seksuele diversiteit, hoopt hij dat deze reacties in de toekomst meer vanzelfsprekend worden, en kinderen niet meer (tijdelijk) het contact hoeven te verbreken met hun families.
- Emir Belatoui
De huidige website van Secret Garden, met uitleg waar de organisatie voor staat.
AT5 maakte in 2009 een korte zomeruitzending over Emir Belatoui en Secret Garden.
Affiche van de Arabische werkgroep van het COC-Amsterdam, dat mannen ook wijst op het belang van safe sex (1998)
Tijdschriftartikel 'Secret Garden houdt Arabische Avonden : duizend-en-een-nacht in hartje Jordaan' door Malika Sevil voor Gay Krant (1997)
Brochure 'Ben ik zoals jij? = Am I like you? = Senin gibiyim? = hal 'iinaa muejab bik?' Uitgegeven door Secret Garden in Amsterdam (2012)
Affiche 'Secret Garden Arabische groep presenteer[t] zomer party' (1999)
Condoomverpakking [Arabische tekens en kussende monden] (jaartal onbekend)
Manifest '"Oeganda ontvluchten is de enige kans ooit op een betekenisvolle homoseksuele relatie": Een petitie aan de Tweede Kamer' door Secret Garden; met begeleidende brief van Emir Belatoui. Petitie aangeboden aan de Tweede Kamer met het verzoek het asielbeleid ten aanzien van lhbti-vluchtelingen uit Oeganda en overige landen waar homoseksualiteit strafbaar is te versoepelen. Daarnaast wordt aandacht gevraagd voor de onveilige situatie in azc's voor lhbti-vluchtelingen. Met veel fotoportretten (2013)
Still van fragment uit reportage AT5 'Voorbereidingen Canal Parade en Emir Belatoui' (2009)
Lisa Koetsenruijter, ‘Een veilige plek voor homoseksuele moslims’. Op napnieuws.nl (19 februari 2014).
Paul Teunissen, ‘Ook Amsterdam is niet het paradijs voor gevluchte lhbt’ers’. In Het Parool, 6 januari 2018.
‘Zeeburg’, ‘Secret Garden: especially for Arabic immigrants’. Op Gaylink.nl (3 mei 2018).
