Het idee om Flamboyant op te richten kwam voort uit een teleurstellende ervaring die een groep Zwarte – en migrantenvrouwen overkwam tijdens de Winteruniversiteit voor Vrouwenstudies (WUV) in Nijmegen in 1983. Het gehele programma was gericht op witte vrouwen en de enige onderwerpen die met Zwarte vrouwen te maken hadden gingen over niet-westerse culturen of Zwarte vrouwen als onderzoeksubjecten. Een gelijksoortige ervaring had zich al eerder voltrokken tijdens de Zomeruniversiteit in 1981. In de Flamboyant Nieuwsbrief schrijven de vrouwen:
‘Dit illustreert weer eens hoe witte (feministische) vrouwen toch menen te bepalen wat er onder “vrouwenstudies” valt. Bij alle theorieen en aktiviteiten die ze in hun strijd voor emancipatie gebruiken, wordt geen aandacht besteed aan racisme, terwijl racisme eigenlijk een belangrijk, geïntrigeerd deel van de vrouwenstrijd moet vormen.’ (Flamboyant Nieuwsbrief, nr. 6 1987, p. 24).
Deze ervaringen maakten het duidelijk dat een centrum gericht op zmv-vrouwen noodzakelijk was. Naast een ontmoetingsplek, wilden de vrouwen ook een eigen bibliotheek en documentatiecentrum. Terwijl er veel vrouwenbibliotheken, -archieven, en -documentatiecentra waren, was er weinig tot geen informatie over zmv-vrouwen te vinden. Na de Winteruniversiteit kwam een groep vrouwen regelmatig bijeen onder de naam Landelijke Zwarte Vrouwengroep om daadwerkelijk een centrum te starten.
Flamboyant ontving subsidie van de gemeente Amsterdam, en kreeg uiteindelijk een pand toegewezen aan de Singel. Vrouwen zoals Tara Oedayrajsingh, Moni Weiss, Veronica van Roon, en Alem Desta waren actief vanaf het eerste uur. Kleinere organisaties zonder vaste huisvesting zoals JAAG, en Tres Oemas, en de Marokkaanse Vrouwen Vereniging maakten ook gebruik van het pand.
Flamboyant werd gerund door betaalde medewerkers en vrijwilligers. De eerste bestuursleden waren o.a. Mea Venster, Tania Leon, Nanny Nierath, Maddy Tolud, Lioe Tan, Kitty Lie, Cisca Pattipilohy, Troetje Loewenthal en Kamala Kempadoo. Flamboyant zag goed in dat het vrouwen- en emancipatie beleid was gericht op witte vrouwen, en het migratiebeleid voornamelijk op mannen van kleur. Zmv-vrouwen vielen vaak tussen wal en schip.
Tijdens de jaren 80 liepen veel zmv-vrouwen tegen soortgelijke kwesties aan, zoals dagelijks en institutioneel racisme, structurele economische ongelijkheid, het verkrijgen van zelfstandige verblijfstitels, en een gebrek aan kennis in de zorg en educatieve instellingen. Flamboyant wilde ervoor zorgen dat zmv-vrouwen inzicht kregen in beleidskwesties, en een plek zouden hebben om zich verder te verdiepen in het feminisme en cultuur. Zo verzorgde de stichting cursussen zoals Zwarte Vrouwen Literatuur, Positie Zwarte Vrouwen in Nederland/Racisme, en Politiek.
Het officiële migratiebeleid was voornamelijk gericht op de integratie van zmv-vrouwen. Vooral non-politieke activiteiten zoals fietsen, breien en naaien werden gestimuleerd vanuit de overheid. Flamboyant zorgde ervoor dat vrouwen juist politiek bewust werden en stimuleerde ook het bijeenkomen van vrouwen van verschillende migratie-achtergronden.
De werkgroep Flamboyant-bi(bliotheek-en) doc(umentatie)-projekt (Bi-doc projekt) heeft een van de belangrijkste bijdragen aan de informatievoorziening in Nederland geleverd. De Nederlandse overheid zag niet veel heil in een bibliotheek, documentatiecentrum en archief voor zmv-vrouwen. Flamboyant kreeg een bescheiden onderzoeksbudget om in kaart te brengen wat voor materiaal er aanwezig was in bestaande bibliotheken en archieven en hoe toegankelijk dit was.
Een van de belangrijkste vindingen van het project, o.a. onder leiding van Cisca Pattipilohy uitgevoerd, was dat er weinig materiaal aanwezig was vanuit het zmv-perspectief. De resultaten van het ‘bi-doc’-project werden publiceert in de vorm van een driemaandelijkse bibliografie. Elke bibliografie bestond uit titels die relevant zijn voor zmv-vrouwen. Deze publicaties zijn nu deel van de IAV Collectie van Atria.
Helaas is de informatievoorziening over de zmv-beweging nog steeds niet volledig toegankelijk, en het onderzoek van Flamboyant blijft daarom van belang.
In 1991 moest Flamboyant haar deuren sluiten vanwege het verliezen van de jaarlijkse subsidie. De gemeente vond dat Flamboyant te intellectueel was geworden en dat de integratie van zmv-vrouwen in deze context was voldaan.
De Stichting ZAMI is echter nog steeds actief en biedt een platform aan Zwarte vrouwen en vrouwen van kleur om hun sociale-economische positie en participatie te versterken. Vanessa Limon is sinds 2010 is de voorzitter van ZAMI. De organisatie is vernoemd naar Audre Lorde’s boek Zami: A New Spelling of My Name uit 1982. ZAMI organiseerde onder meer culturele cafés zoals (ZAMI Casa) en de jaarlijkse uitreiking van de ZAMI-Award. Ook publiceerde ZAMI een nieuwskrant tussen 1992 – 2005.
Helaas is de overheidssubsidie van Zami gestopt in 2005.
Tijdschriftartikel Zami International Film Festival 1997 : beelden van niet-westerse vrouwen door Liesbeth Faber voor XL. Voorbeschouwing op het Zami International Film Festival 1997 dat van 18 t/m t 21 september 1997 in Amsterdam wordt gehouden, en waarin vrouwen van niet-westerse origine centraal staan (1997)
Tijdschriftartikel Archiving queer of colour politics in the Netherlands: A roundtable conversation door Gianmaria Colpani, Wigbertson Julian Isenia, and Naomie Pieter voor Tijdschrift voor Genderstudies. This roundtable stages a conversation amongst activists and cultural producers involved in feminist and queer of colour politics in the Netherlands from the 1980s to the present (2019)
Flamboyant Nieuwsbrief, nr. 6 1987. IAV Collectie, Amsterdam: Atria, Kennisinstituut voor de Emancipatie en Vrouwengeschiedenis.
Frank, C.N. 2020. Can the Archive Speak? Mapping Feminist and Queer Genealogies of Colour in The Netherlands, PhD, Goldsmiths, University of London, London.
