Güner Kuban
Güner Kuban (1935) is een Turkse lesbienne. In Amsterdam kent men haar vooral van haar nachtclub Homolulu in de Kerkstraat. In Turkije is ze bekend vanwege de openheid waarmee ze over haar geaardheid spreekt en schrijft, zoals in haar autobiografie De kleur van de liefde.
Auteur: Kiki Ernst
Thema: Iconen, Uitgaan, Cultuur
Griekenland en Turkije

Güner Kuban is in 1935 geboren in Athene, Griekenland. Haar familie was tijdens het presidentschap van Atatürk naar Griekenland gevlucht. Toen Kuban zes was, verhuisde haar gezin terug naar Turkije, waar haar oom Circassian Ethem als verrader werd gezien. Na lange tijd over haar connectie met Ethem te hebben gezwegen, wilde ze die niet meer verborgen houden en sprak ze zich uit tegen haar geschiedenisdocent. Kuban besluit dan om de rest van haar leven zo eerlijk mogelijk te leven.

Tijdens haar verblijf in een herstellingsoord vanwege een longontsteking kwam Kuban voor het eerst in contact met andere lesbiennes. 'Ik zag ‘s nachts de meisjes kussen. Niet alleen de patiënten onderling, maar ook de leidsters zaten aan elkaar te friemelen.' Ze werd hier verliefd op een meisje, met wie ze ook na haar ontslag contact hield. Toen ze elkaar weer ontmoetten, deelden ze hun eerste kus.

Op haar zeventiende had Kuban haar eerste seksuele ervaring met een vrouw, waardoor ze zich realiseerde dat ze zich exclusief aangetrokken voelde tot vrouwen. Ze zegt hierna nadrukkelijk te hebben gekozen voor een homoseksuele levensstijl.

Ze was kort getrouwd met een man, zodat ze het ouderlijk huis kon verlaten. Kuban woont niet bij haar man, maar gebruikte het huwelijk als excuus om samen te leven met haar vriendin. De man van Kuban wist van haar aantrekking tot vrouwen, en de twee zijn nooit met elkaar naar bed gegaan. Na een aantal maanden had Kuban genoeg van deze façade en besloot ze te scheiden.

Nachtclub Homolulu

Na haar scheiding woonde Kuban een tijd in Parijs, maar tijdens een reis naar Amsterdam in 1969 ontmoette ze haar grote liefde Tonny Meerhof. Deze liefde was reden om uiteindelijk naar Amsterdam te verhuizen. Kuban en Meerhof gingen samen veel uit in de Amsterdamse gayscene, maar in het midden van de jaren zeventig voelden ze zich hier niet meer op hun gemak. Samen openden ze Homolulu. Het moest een ideale nachtclub worden, met discotheek en restaurant, waar homoseksuele vrouwen in alle rust konden eten, dansen en kletsen met hun familie en geliefden.

Na twaalf jaar samen te zijn geweest, overleed Meerhof aan een ernstige vorm van leukemie. Het verlies viel Kuban zwaar. Ook al heeft ze uiteindelijk een andere partner gehad, Meerhof zou de liefde van haar leven blijven. De club was jarenlang een groot succes, vooral de vrouwenavonden werden goed bezocht. In de jaren negentig bezochten steeds meer hetero’s de nachtclub, waardoor Kuban zich er steeds minder thuis voelde. Daarom besloot ze in 1998 Homolulu te sluiten.

Niets zou effectiever zijn tegen de heersende houding tegenover homoseksualiteit in Turkije dan een boek waarin het leven van een homoseksueel op een hele eerlijke wijze wordt beschreven.

- Güner Kuban
De kleur van de liefde

In 1987 publiceerde Kuban haar autobiografie De kleur van de liefde in Turkije. Ze wilde met dit boek het taboe rond homoseksualiteit in Turkije doorbreken. Het boek veroorzaakte in Turkije veel discussie over homoseksualiteit. Turkse lesbiennes schreven Kuban brieven met dankuitingen, vragen en verhalen over hun eigen leven. Niets zou effectiever zijn tegen de heersende houding tegenover homoseksualiteit in Turkije dan een boek waarin het leven van een homoseksueel op een hele eerlijke wijze wordt beschreven.’

De eerlijkheid van haar boek reflecteert het belang van eerlijkheid in de rest van haar leven. Kuban gelooft dat als je een deel van jezelf verborgen houdt, je nooit succes of geluk kunt vinden in het leven. Ze spoort ouders ook aan om met hun kinderen open te spreken over homoseksualiteit. ‘Er kan geen respect en liefde zijn in families waar vanwege angst en geheimhouding geen communicatie is. Kinderen die hun gevoelens verbergen vanwege angst voor jou of hun buren, zullen niet succesvol worden op school, in de familie of in de maatschappij.’

In 2016 publiceerde Kuban het boek Bir Vatan Aşkına over haar oom Circassian Ethem, waarmee ze wilde laten zien dat Ethem en haar ouders geen verraders waren. Haar sciencefiction boek Uzaydan Gelen Kadın bracht ze uit in 2020. Het is duidelijk dat Kuban nog niet klaar is met haar schrijfcarrière, en nog veel verhalen te vertellen heeft.

Fotocredits
Getoonde materialen komen uit het IHLIA-archief, tenzij anders vermeld. Van links naar rechts, boven naar beneden:

Still van een fragment uit documentaire Sevismenin rengi: De kleur van de liefde van Ali Kavacabay. Over het leven van de Turkse eigenaresse van nachtclub Homolulu, Güner Kuban. Te zien is een interview met Kuban waarin zij o.a. spreekt over haar relaties met vrouwen, het leven in Turkije en over Homolulu. Verder beelden van de nachtclub en jeugdfoto's. (1992)

Boekcover De kleur van de liefde. Het verhaal van het turbulente leven van Güner Kuban. Uitgegeven door De Geus in Breda (1993)

Lucifersdoosje met opschrift Homolulu (1975-2000)

Artikel Güner Kuban runt al twintig jaar nachtclub Homolulu voor de Gaykrant (1995)

Literatuur en bronnen

Ali Karacabay: Güner Kuban: The Colour of Love. In Intimacy and sexuality among Turkish Dutch people (1992)

Malika Sevil, Güner Kuban runt al twintig jaar nachtclub Homolulu. “Vroeger was het allemaal veel aangenamer”. In Gaykrant, (1 april 1995).

Hatice Tokgöz, Lesbische schrijfster doorbreekt taboe in Turkije. In Trouw, 15 oktober 1993.

Güliz Arslan, Çerkes Ethem'in yeğeni Güner Kuban: “Canımı biraz daha sıkarsanız, bu planetten giderim!”.  In Hurriyet 27 augustus 2016.

Filter