Judith Schuyf werd geboren in Den Haag in 1951. Haar wetenschappelijke leven begon met de studie geschiedenis aan de Universiteit van Leiden, waarna zij een kopstudie prehistorie volgde. Na afronding van haar studie trad zij in dienst bij de afdeling Historische geografie van de Universiteit Utrecht.
In deze stad trof zij een progressiever klimaat: ‘In Utrecht was er meer vrijheid/blijheid en accepteerde men sneller dat je een beetje afwijkend was, op wat voor manier dan ook.’
Schuyf trad in de voorhoede als een van de initiatiefnemers van de Interfacultaire Werkgroep Homostudies. Rond diezelfde tijd nam ze deel aan de traumatische Roze Zaterdag van 1982 in Amersfoort, waar de deelnemers die hun vrijheid wilden vieren, werden belaagd door jongeren uit de omliggende biblebelt. Schuyf: ‘Daar is mijn echte activisme geboren.’ Dat activisme is niet los te zien is van haar werkende leven.
Schuyf promoveerde in 1994 met Een stilzwijgende samenzwering op de leefwereld en het zelfbeeld van lesbische vrouwen in Nederland in de periode 1920-1970. Na ruim twintig jaar aan de UU, waarin zij allerlei aspecten van homoseksualiteit onderzocht, verruilde Schuyf in 1998 de universiteit voor Stichting ICODO, het Informatie- en Coördinatieorgaan Dienstverlening Oorlogsgetroffenen (tegenwoordig Arq, kenniscentrum oorlog en geweld), waar zij hoofd onderzoek werd.
Hier ontdekte ze parallellen tussen tweedegeneratieslachtoffers en homoseksuelen op het gebied van identiteitsvorming. Het onderzoek daar gaf aanleiding tot meerdere publicaties rondom de Tweede Wereldoorlog en over de gevolgen van geweld en trauma op de identiteit van homoseksuelen.
Schuyf heeft vormgegeven aan de roze geschiedenis door haar veelomvattende onderzoek, waar levensverhalen en biografieën haar bijzondere interesse hebben, en oral history een terugkerende onderzoeksmethode is. Zo publiceerde zij in 1997 Gevoelsgenoten van zekere leeftijd. Levensverhalen van oudere homoseksuele vrouwen en mannen, met individuele getuigenissen van homoseksuele ouderen. In de biografie Levenslang. Tieman Hofman, vervolgd homoseksueel en avonturier (2006) onderzocht Schuyf het leven van een vervolgde homoseksuele jongen, die als enige in Nederland formeel als zodanig is erkend.
- Judith Schuyf
Met de Duitse historicus Klaus Müller bracht ze in 2006 Het begint met nee zeggen. Biografieën rond homoseksualiteit en verzet uit, over het aandeel van homoseksuele mannen en vrouwen in het verzet in de Tweede Wereldoorlog. Eerder stelde ze het in 2005 verschenen Nederlanders in Neuengamme samen, waarin de ervaringen van Nederlanders in het Duitse concentratiekamp centraal staan. Tegelijkertijd bleef ook de Nederlandse landschapsarcheologie haar interesse houden en schreef zij onder meer over materiële resten van heidense culturen in Nederland: in 1995 Heidens Nederland en in 2019 Heidense Heiligdommen.
Schuyfs inzet is niet beperkt gebleven tot de academische wereld. Juist vanuit een wetenschappelijke basis, heeft zij op beleidsniveau veel werk verzet om de positie van lhbt+’ers en (lhbt+-)oorlogsgetroffenen te verbeteren.
Vanaf 1998 maakte zij zich vanuit haar positie bij ICODO hard voor de toekenning van compensatiegelden aan oorlogsslachtoffers. Bij het Kenniscentrum Lesbisch- en Homo-emancipatiebeleid (vanaf 2006 een onderdeel van kennisinstituut Movisie), waar zij vanaf 2002 als adviseur werkte, streed zij voor de verbetering en acceptatie van lhbt+’ers, met bijzondere aandacht voor ouderen, sport en transgender personen.
Dankzij diverse succesvolle projecten die zij leidde, kreeg lhbt+-beleid vorm in gemeenten, met een focus op allianties met mainstream organisaties: ‘Dat ging niet gemakkelijk in het begin. Maar hier ligt de toekomst: die van een verbindingsmaatschappij.’ Ten behoeve van gemeentelijk lhbti+-beleid publiceerde ze ook samen met Peter Dankmeijer en Juul van Hoof twee edities van De roze gemeentegids (2014). Deze werd in 2017 gevolgd door de Handreiking Veilige Wijken voor GSA Natuurlijk Samen, samen met Sigrun Scheve.
Schuyf was medeoprichter en actief lid van Platform Artikel 19, een samenwerkingsverband van emancipatoire organisaties om zich in te zetten in Nederlands en Europees verband voor gelijke behandeling van mensen.
In 2021 werd op Schuyfs initiatief de eerste negen Stolpersteinen geplaatst voor lhbti-slachtoffers die aantoonbaar vervolgd zijn in de Tweede Wereldoorlog: ‘We doen dit om de herinnering levend te houden aan mensen die aantoonbaar vervolgd zijn om wat zij deden en wie zij waren.’
Nog altijd gedreven door dezelfde idealen werkt zij momenteel als freelance onderzoeker, is ze veelgevraagd spreker en bestuurslid van IHLIA LGBT Heritage. Want ondanks de bergen werk die zijn verzet, is de strijd om emancipatie en gelijkheid helaas een die blijvend gestreden moet worden. Schuyf blijft zich ook na haar pensioen in 2015 onvermoeibaar inspannen voor een verbindingsmaatschappij waarin mensen die afwijken van de norm geaccepteerd worden, of om het in haar eigen woorden samen te vatten: ‘Jullie zijn nog niet van me af!’
Afbeelding Judith Schuyf tijdens studiedag Homostudies in Utrecht, 20 juni 1981. Foto gemaakt door Martien Sleutjes (1981)
Flyer Zesde Jaarmarkt; Lesbische en Homostudies (1987)
Afbeelding Judith Schuyf (links) en Irene Costera Meijer (rechts) aan de tafel tijdens een congres over geschiedenis op de Universiteit Utrecht. Foto gemaakt door Marian Bakker (1989)
Wandtegel 1978-1988; tien jaar Homostudies Utrecht (1988)
Boekcover ‘Een stilzwijgende samenzwering: Lesbische vrouwen in Nederland, 1920-1970,’ door Judith Schuyf. Uitgegeven door: Stichting Beheer IISG (1994)
Judith Schuyf. Over. Geraadpleegd 20 mei 2021.
Judith Schuyf. Nieuws en commentaar. Geraadpleegd 20 mei 2021.
ZIZO online. ‘Holebipionier Judith Schuyf krijgt hoge koninklijke onderscheiding.’ Geraadpleegd 20 mei 2021.
COC. ’Bob Angelo Penning.’ Geraadpleegd 20 mei 2021.
EenVandaag. ‘20 jaar trouwen met iemand van hetzelfde geslacht: dit is wat het heeft gebracht.’ Geraadpleegd 20 mei 2021.
Natuurlijk Samen. ‘Nieuws.’ Geraadpleegd 20 mei 2021.
Judith Schuyf. ‘Roze ouderen, zelf aan zet!’ Riek Stientralezing.
