Lesbian Nation ontstond uit de lesbisch-feministische Zondagsgroep, die midden jaren zeventig samenkwam in het gekraakte Amsterdamse Vrouwenhuis. Deze groep ging zichzelf voor het eerst publiekelijk Lesbian Nation noemen na een lesbisch-feministisch weekend getiteld De prinses ontwaakt. In een interview in het sociaaldemocratische dagblad Het Vrije Volk zei Mieke van Kasbergen:
‘We waren er een heel weekend bij elkaar met 73 vrouwen. “Lesbian Nation” heeft er daar in Noordwijkerhout een Nederlands filiaal bijgekregen. Het bestaat al in Duitsland en Frankrijk en natuurlijk in Amerika, waar alles begonnen is. We willen naar een vrouwenmaatschappij, zonder mannen.’
Zij vernoemden zich naar het boek Lesbian Nation. The Feminist Solution, waarin Jill Johnston lesbisch-separatisme propageerde als de enige manier om volledig bevrijd te worden van mannelijke onderdrukking. Volgens Lesbian Nation-leden Pamela Pattynama en Patti Slegers inspireerde Johnstons boek voornamelijk de naam van de groep en hun slogan: ‘We ain’t got it easy but we’ve got it’. Pattynama lichtte toe wat deze slogan impliceerde:
‘Wij hebben een misselijkmakende, geschiedenis, lesbiennes zouden ziek, abnormaal, inferieur en zelfs misdadig zijn. Wij keerden ons af van die geschiedenis waarin anderen ons veroordeelden en pakten zelf de regie. Het was hoog tijd zelf ons eigen leven te bepalen en na te denken over de betekenis van lesbische identiteit. We maakten ons los van wat anderen over ons zeiden en gingen op zoek naar onszelf.’
Terugkijkend op haar ervaringen in deze groep schreef Pattynama:
‘We speelden met elkaar een spel der lesbische verbeelding en fantaseerden dat we collectief zouden vertrekken naar een eiland. Droomden dat we alles achter ons zouden laten en een nieuw, schoon leven zouden beginnen in ons werkelijke zelf. Elk contact met de verziekte, lelijke, platvloerse en onderdrukkende heteroseksistische wereld vol mannen zou radicaal verbroken worden.’
Verbeelding is hier het sleutelwoord. Hoewel de vrouwen van Lesbian Nation in eerste instantie wel plannen maakten om een eiland te kopen samen met de Franse feministe en auteur Monique Wittig, kwam het hier uiteindelijk niet van. De verbeelding van een nieuwe lesbische werkelijkheid stimuleerde de groep echter wel om nieuwe vormen van lesbische identiteit en cultuur te ontwikkelen.
Lesbian Nation onderzocht de betekenis van lesbisch-zijn door lange discussies aan te gaan gedurende lesbische weekenden – zowel in Nederland als in Duitsland, Frankrijk, Engeland, en op het Deense vrouweneiland Femø. Daarnaast experimenteerde Lesbian Nation met de lesbische identiteit door een nieuwe lesbische levensstijl en androgyne kledingstijl vorm te geven. Pattynama:
‘We (…) kleedden ons in Lady Day-herenkleding uit jaren 30 om ons een soort jongens in dameskostuums te voelen. Een speciale haarcoupe was essentieel om die dubbelzinnige lesbische stijl uit te dragen.’
Het ontdekken en uitdragen van de lesbische identiteit was voornamelijk een interne zoektocht. Dit was ook goed te zien in de periodieken van Lesbian Nation, zoals het handgeschreven en getekende krantje dat Sjuul Deckwitz maakte, Humpata cité courier. Dit krantje was met zijn bijzonder kleine oplage alleen gericht op het kerngroepje van Lesbian Nation, en is daardoor moeilijk te begrijpen voor buitenstaanders.
Naast hun interne zoektocht naar een lesbische identiteit trad Lesbian Nation ook naar buiten met activisme en culturele vrouwenprojecten. In 1976 organiseerde Lesbian Nation, samen met andere feministen, het eerste vrouwenfestival in het Vondelpark. Ongeacht de ‘onmiskenbare lesbische atmosfeer’ van het festival was het open voor álle vrouwen.
Tijdens het tweede vrouwenfestival, in 1977, organiseerde Lesbian Nation een Amazone-performance, waarbij een grote groep vrouwen en kleine meisjes verkleed als Amazones op paarden door het Vondelpark reed. Daarnaast was er een eigen kraampje opgesteld waar ze een zilveren dienblad met daarop zowel paarse bonbons als een pistool hadden liggen, om te symboliseren dat ze ‘tegelijkertijd al het lekkere wat er bestaat in de wereld’ wilden combineren met ‘de strijd’.
‘De strijd’ werd onder andere gevoerd door middel van activisme: in 1976 waren de vrouwen van Lesbian Nation bij de bezetting van de abortuskliniek Bloemenhove toen minister president Dries van Agt deze wilde sluiten. Ook organiseerde Lesbian Nation in 1977 een grote homo- en lesbische demonstratie in Amsterdam, als reactie op de antihomocampagne van Anita Bryant in Miami, Florida.
Naast dit activisme waren de vrouwen van Lesbian Nation betrokken bij het opzetten van culturele vrouwenprojecten. De groep bestond uit een kerngroep van rond de vijftien tot twintig vrouwen. Tijdens een Lesbian Nation-reünie in december 2016 werd echter duidelijk dat rond de vijftig tot honderd vrouwen zich hadden geïdentificeerd met het fenomeen Lesbian Nation, vanwege de boekhandels, uitgeverijen, tijdschriften en ook culturele projecten zoals festivals, feesten en weekenden die met de groep geassocieerd waren.
Volgens Patti Slegers was Lesbian Nation een ‘vruchtbare voedingsbodem voor ideeën’. Andere vrouwen raakten geïnspireerd en begonnen onder meer vrouwendrukkerij Virginia, het vrouwenfonds Mama Cash, het Lesbisch Prachtboek, de tijdschriften Lust en Gratie en Diva, het feministisch café Saarein en de vrouwenboekhandel Xantippe.
Er is geen specifieke datum waarop Lesbian Nation zichzelf ophief – volgens Pattynama stroomde rond het midden van de jaren tachtig de energie van de groep op natuurlijke wijze door naar verschillende sociale, culturele en politieke projecten die vrouwen hadden opgezet.
Sticker We ain't got it easy but we've got it, een afbeelding van drie paarse met elkaar verbonden vrouwentekens en de tekst: Lesbian Nation (1972-1974)
Artikel Haar naam was verbeelding: de droom van Lesbian Nation (1989)
Foto Maaike Meijer met een rol papier in haar hand op een onbekende locatie. Gemaakt door Hennie Henriët (1977)
Foto Pamela Pattynama. Gemaakt door Gon Buurman (1981)
Elise van Alphen, Alles werd politiek. De verhouding tussen het politieke en het persoonlijke in de humanistische en de homolesbische beweging in Nederland, 1945-1980 (Utrecht 2016).
Irene Costera Meijer, Het persoonlijke wordt politiek. Feministische bewustwording in Nederland 1965-1980 (Amsterdam 1998).
Tjarda Harmsa, Amazone. In Het Vrije Volk, 20 maart 1976.
Mirjam Hemker & Linda Huijsmans, Lesbo-encyclopedie (Amsterdam 2009).
Jill Johnston, Lesbian Nation. The Feminist Solution (New York 1973).
Paula Koelemij, Van Paarse September tot Lust en Gratie. Een lesbische guerilla in de bevrijding van de seksualiteit. In Groniek 15 (1982).
Lesbian Nation publicatie van lesbisch feministische teksten (datum onbekend). Archief Marjan Sax, plaatsingsnummer 16, Atria, Amsterdam.
Nina Littel, Playing the game of lesbian imagination: radical lesbian feminist organising in the Dutch Lesbian Nation. In Women’s History Review (verwacht 2021).
Vilan van de Loo, De vrouw beslist. De tweede feministische golf in Nederland (Wormer2005).
Maaike Meijer, Paarse September – een lesbische guerrilla, 1971- 1974. In Marian van der Klein & Saskia Wieringa (red.), Alles kon anders. Protestrepertoires in Nederland 1965-2005 (Amsterdam 2006).
Pamela Pattynama, Haar naam was verbeelding. De droom van Lesbian Nation. In Gert Hekma (red.), Goed verkeerd. Een geschiedenis van homoseksuele mannen en lesbische vrouwen in Nederland (Amsterdam, 1989).
