Twie Tjoa – officieel Tjhen Hwa Tjoa – is van Indonesisch-Chinese afkomst en werd geboren in 1943 in Surabaya, Indonesië. Op haar negentiende vluchtte ze met haar ouders en tweelingzus naar Suriname. Dit land sloot ze in haar hart.
Voor haar studie besloot Tjoa naar Nederland te komen. Ze studeerde aan de Hogeschool voor Sociaal Educatieve Arbeid in Nijmegen en ging in Utrecht verder met de universitaire studie organisatiesociologie. Na tien jaar studeren in Nederland was het voor Tjoa vanzelfsprekend om weer terug te keren naar Suriname om een bijdrage te leveren aan het oplossen van de problemen waar Suriname mee worstelde.
Tjoa werd het hoofd van de dienst Onderzoek en Planning van het Surinaamse ministerie van Sociale Zaken. Eind jaren tachtig en begin jaren negentig was Tjoa de eerste vrouwelijke directeur op het ministerie van Arbeid in Suriname. Nadat Suriname in 1975 was uitgeroepen tot onafhankelijke republiek, werd druk gebouwd aan een nieuw Suriname. Tjoa streed voor meer aandacht voor de vrouw in dit proces:
‘Wij willen ons niet afzetten tegen onze mannen. Maar ik zie wel, als groot gevaar, dat vrouwen niet betrokken zijn bij de ontwikkeling van het land. Misschien zien we pas over jaren dat de ontwikkeling niet voldoende ten gunste van vrouwen is geweest.’
De positie van de Surinaamse vrouw stond centraal in het werk van Tjoa. Zo streed ze tegen verouderde denkbeelden over vrouwen en voor goede kinderopvang (zeker voor alleenstaande moeders) en betere werkgelegenheid, scholing, huizen en verzekeringen voor vrouwen. Ook maakte ze zich hard voor de afschaffing van het verouderde ‘Decreet van handelingsonbekwaamheid van gehuwde vrouwen’. Deze wetgeving maakte het een gehuwde vrouw in Suriname onmogelijk om financiële of juridische handelingen uit te voeren zonder de toestemming van haar man. Verschillende vrouwenorganisaties voerden van 1975 tot 1978 maatschappelijke debatten en op 16 april 1981 werd de wet officieel opgeheven.
Wegens gezondheidsredenen was Tjoa in 1996 genoodzaakt definitief naar Nederland te verhuizen. Ze liet zich niet door haar gezondheid belemmeren om ook in Nederland als trainer, docent en bestuurslid een belangrijke bijdrage te leveren aan de emancipatie van zwarte, migranten- en vluchtelingenvrouwen en biculturele lhbti+’ers, zowel freelance als via tal van organisaties.
Tien jaar lang was Tjoa voorzitter van het bestuur van Stichting ZAMI, een organisatie die zich inzet voor het versterken van de bewustwording, het leiderschap en de identiteit van zwarte, migranten- en vluchtelingenvrouwen in Amsterdam. Voor diezelfde groepen vrouwen was zij belangenbehartiger als bestuurslid van onder andere de FNV Vrouwenbond (tegenwoordig FNV Vrouw) en Stichting Fos'ten, Surinaamse vrouwen 50+.
Sinds 2012 zet Tjoa zich in het bijzonder in voor ‘roze vrouwen’ als algemeen bestuurslid van de organisatie Mil Colores, een ontmoetingsplek en platform met name voor lesbische, biseksuele en trans vrouwen uit diverse etnische groepen.
Verder is Tjoa een van de bedenkers van Pink Talks, een talkshow ‘over vrouwen die vanuit hun persoonlijke kracht en de power van hun lesbische identiteit (on)bewust de bakens verzetten voor zichzelf en anderen’. Deze live-talkshow vond onder andere plaats in 2012 tijdens het Black Magic Woman Festival in het Bijlmer Parktheater.
Voor haar jarenlange inzet voor de Surinaamse, migranten-, vluchtelingen- en lhbti+-gemeenschap ontving Tjoa erkenning in de vorm van verschillende prijzen. Zo werd ze in 2008 genomineerd voor de prestigieuze Triomfprijs, ontving ze de Zami Award (2009), de Andreaspenning van de gemeente Amsterdam (2018), werd ze koninklijk onderscheiden en benoemd tot Ridder in de Orde van Oranje-Nassau (2019) en kreeg ze in 2021 tijdens de jaarlijkse Dokter Sophie Redmondlezing de Gouden Vioolspeld.
Zeker in de Surinaamse gemeenschap en biculturele lhbti+-gemeenschap geldt Tjoa als een icoon en rolmodel. Toen Tjoa tijdens een college in Pakhuis de Zwijger werd gevraagd waar ze van al haar harde werk het meest trots op is, antwoordde ze: ‘
Wat mij het meest raakt is dat ik mezelf kon geven aan de lhbti+-beweging, want in het verleden was dat voor mij heel erg geheim. Ook gezien vanuit mijn eigen Chinese achtergrond, Indonesische achtergrond, Surinaamse ook. Het was verborgen, maar op een gegeven moment dacht ik: ik wil mezelf ook laten zien en vanuit daar een politiek statement geven.
Brochure 'Lesbische zwarte, migranten en vluchtelingenvrouwen zoeken hun eigen weg: een verkenning naar wensen en behoeften in relatie tot het zorg- en voorzieningenaanbod in Amsterdam' door Tjheng Hwa Tjoa en Trudie Timmerman. Brochure waarin de groep lesbische zwarte, migranten- en vluchtelingenvrouwen in Amsterdam in al haar diversiteit in beeld is gebracht. Er is expliciet aandacht besteed aan de overeenkomsten en verschillen tussen de diverse zmv-groepen, alsook aan de verschillen binnen een groep met hetzelfde land van herkomst. Uitgegeven door Emancipatiebureau Amsterdam in Amsterdam (1998)
Andreaspenning voor vrouwenboegbeeld Twie Tjoa, Het Parool, 22 oktober 2018.
Atria Kennisinstituut voor Emancipatie en Vrouwengeschiedenis, ‘Opheffing van handelingsonbekwaamheid van vrouwen in Suriname’, versie 2 juli 2006 (geraadpleegd op 6 mei 2021).
Atria Kennisinstituut voor Emancipatie en Vrouwengeschiedenis, ‘Pink Tour – Twie Tjoa’, versie 2019 (geraadpleegd op 10 mei 2021).
Marjan Borsjes, Intercultureel pionieren. Op weg naar een wij-samenleving (Amsterdam 2019).
‘Gouden Vioolspeld voor Twie Tjoa tijdens dokter Sophie Redmondlezing’. Op Waterkant, versie 23 maart 2021 (geraadpleegd op 10 mei 2021).
Johanneke Leestemaker, ‘Suriname moet beloften aan de vrouw nog inlossen’, Trouw, 19 augustus 1980.
Mil Colores, ‘Over Ons; Twie Tjoa Algemeen Bestuurslid', versie 2021 (geraadpleegd op 11 mei 2021).
Proyek Indisch leiderschap, ‘Informatie over de leden van Proyek Indisch leiderschap; Drs. Twie Tjoa’, versie 2010 (geraadpleegd op 10 mei 2021).
Stichting Zami, ‘Zami Award 2009 met het Thema: Speciale award ter ere van het afscheid van Twie Tjoa’, versie 2019 (geraadpleegd op 10 mei 2021).
Twee koninklijke onderscheidingen uitgereikt, Diemer Nieuws, 26 april 2019.
Werkgroep Caraïbische Letteren, ‘Pink talk!’, versie 2012 (geraadpleegd op 6 mei 2021).
Pakhuis de Zwijger, ‘Emancipating History #4: LHBTQI+ van kleur: toen en nu’, versie 28 februari 2020 (geraadpleegd op 6 mei 2021):
